انشاء انصاف

انشاء

تعریف انصاف

انصاف كه از زيباترين خصلت‌های اخلاقی است به معنای عدالت‌ورزی و اجرای قسط و اقرار به حقوق مردم و ادای آن‌هاست و اين كه هر خیری را برای خود می‌‌خواهیم برای ديگران هم بخواهیم و هر زیان و ضرری كه برای خود نمی‌پسندیم برای ديگران هم نپسندیم.

انصاف از دیدگاه قرآن

برخی از مردم در مقام سخن يا ادای شهادت چنان‌چه منافع خود يا نزديكان خود را در معرض خطر ببينند به سادگی حاضر نيستند حقیقت را بگويند. از اين رو خداوند در قرآن مجيد می‏فرمايد: «هنگامی كه سخن می‏گوييد عدالت را رعايت كنيد حتی اگر در مورد نزديكان‌تان بوده باشد و به عهد خدا وفا كنيد. اين چيزی است كه خداوند شما را به آن سفارش می‏كند تا متذكر شويد» و در جای ديگر می‏فرمايد: «ای كسانی كه ایمان آورده‏ايد! به طور جدّی در پاسداری از عدالت برخيزيد و برای خدا گواهی دهيد اگر چه (اين گواهی) به زیان خود شما يا پدر و مادر يا نزديكان شما بوده باشد. برای هر كس كه شهادت می‏دهد چه غنی باشد يا فقیر، خدا سزاوارتر است كه از آنها حمایت كند. بنابراين از هوی و هوس پيروی نكنيد كه از حق منحرف خواهيد شد و اگر حق را تحریف كنيد و يا از اظهار آن اعراض نماييد خداوند به آن‌چه انجام می‏دهيد آگاه است.

انصاف از ديدگاه روايات

در روایات نيز سفارش زيادی درباره رعايت انصاف شده است كه به بعضی از آن‌ها اشاره می‏شود.

از مكارم اخلاق

مردی خدمت رسول خدا(ص) رسيد و گفت: مرا از مكارم اخلاق آگاه كن. پیامبر اكرم(ص) فرمود:

«مكارم اخلاق عبارت است از: عفو كردن كسی كه به تو ستم كرده است. پيوند با كسی كه از تو بريده است. بخشش به كسی كه تو را محروم كرده است. حق‌گويی گرچه به ضرر خودت باشد.»

از علائم ايمان

پیامبر اكرم(ص) يكی از نشانه‏های مومن واقعی را انصاف دانسته و می­‌فرماید: «كسی كه با فقیر، همدردی كند و درباره مردم با انصاف باشد مؤمن واقعی است.»

وسيله كسب عزّت

امیر مؤمنان علی(ع) می­‌فرماید: «هر كس با مردم به انصاف رفتار كند خداوند بر عزتش بيفزايد».

بهترين اعمال

امام صادق(ع) می‏فرماید: « بالاترين اعمال سه چيز است: رعايت انصاف نسبت به مردم تا آن‌جا كه هر چه برای خود دوست داری برای آنان نيز دوست بداری. مواسات نمودن با برادرت در مال، ياد خدا در هر حال...».

وسيله قرب به خدا

امام صادق(ع) می­‌فرماید: «سه دسته‏اند كه در روز قیامت از ديگران به رحمت خدا نزديك‌ترند تا از حساب خلق فارغ شود: كسی كه در هنگام خشم، قدرتش او را به ستم كردن به زيردستانش دعوت نكند. كسی كه هنگام قضاوت بين دو نفر به اندازه يك جو به هيچ طرف گرايش پيدا نكند. كسی كه حق را بگويد؛ خواه به ضرر او باشد يا به سود او.»