آیا می دانید2
چرا تخمهای پرندگان به شکل بیضی است؟
چرا منقار پرندگان با هم فرق دارد؟
چگونه درختان آب را جذب میکنند؟
گیاهان گوشتخوار کدامند؟
در کدام نقطة فضا زندگی وجود دارد؟
چرا پرندگان آواز میخوانند؟
انسان برفی چیست؟
چیزهایی که توسط جانوران در روی زمین ساخته میشود از فضا قابل دیدن است؟
خشکترین جای دنیا کجاست؟
شهاب آسمانی چیست؟
چرا دایناسورها از بین رفتهاند؟
چرا حیوانات از نمک خوششان میآید؟
چرا برخی پرندگان وارد دهان سوسمار میشوند؟
چرا پرندگان ریگ میخورند؟
میمونهای انساننما باهوش هستند؟
چرا بعضی از ماهیها برق دارند؟
چطور پرندگان پرواز میکنند؟
چرا پرندگان کوچ میکنند؟
چرا زنبورها میرقصند؟
مار صدای افسونگرها را نمیشنود؟
چرا طلا اینقدر ارزشمند است؟
منبع اطلاعات ما در بارة دایناسورها چیست؟
آب میتواند سنگ را بشکند؟
چگونه سن ماهی را تشخیص میدهند؟
چگونه گیاهان دانهافشانی میکنند؟
آیا میدانید
چرا تخمهای پرندگان به شکل بیضی است؟
پرندگان روی تخمهایشان میخوابند تا تخمها به جوجه تبدیل شوند. تخمها بایستی آنقدر محکم باشند تا زیر وزن والدینشان ترک نخورند. شکل ویژة تخمها باعث میشود که در مقابل فشار قابل ملاحظهای که از بیرون به آنها وارد میشود سالم بمانند تا جوجهها از تخم بیرون آیند. جوجهها با ضربه زدن به تخمها و شکستن تخمها خارج میشوند. بیشتر تخمها یک طرفشان گردتر و طرف دیگر باریکتر است. غالباً اگر تخمها بغلتند، روی قسمت باریک خود میچرخند، به این دلیل از لانه بیرون نمیافتند.
بیشتر پرندگان لانة خود را شبیه فنجان درست میکنند. شکل فنجانی لانه از چرخش تخمها به دور خود جلوگیری میکند و در داخل لانه، تخمها از قسمت باریک به سمت پایین قرار میگیرند. بنابراین، جای کمتری را اشغال میکنند و خوابیدن پرنده و پوشاندن تخمها آسان میشود.
آیا میدانید
چرا منقار پرندگان با هم فرق دارد؟
اگر به دقت به طوطی و مرغابی نگاه کنید، متوجه خواهید شد که منقار آنها خیلی با هم تفاوت دارد. نوع منقار پرندگان به غذایی که آنها مصرف میکنند بستگی دارد. بیشتر پرندگان غذاهای ویژهای میخورند و منقار آنها متناسب با غذایی که میخورند شکل مخصوصی دارد. عقابها، بازهای شکاری و لاشخورها دارای منقاری شبیه قلاب هستند. اینها پرندگان شکاری هستند و منقارهای آنها برای کندن تکههای گوشت از شکار مناسب است. منقار طوطی بهترین نوک برای خوردن میوه و شکستن تخمها و دانههاست. منقار مرغابی پهن است و برای گرفتن غذاهای ریز از درون آب مورد استفاده قرار میگیرد. منقار مخروطی شکل گنجشک کاملترین منقار برای تغذیه از دانه گیاهان است. دفعة دیگر که پرندهای را دیدید، به منقارش دقت نمایید و نوع غذایی را می خورد تشخیص دهید.
آیا میدانید
چگونه درختان آب را جذب میکنند؟
اگر شما در مناطق مرتفع زندگی میکنید، با استفاده از پمپ میتوانید آب را بالا بکشید تا در شیرها جریان پیدا کند. حتی برگهای بالایی درختان هم نیاز به آب دارند امّا درخت فاقد پمپ است. پس چگونه آب به بالاترین قسمت درخت میرسد، لوله بسیار نازکی از درون ریشه، ساقه، شاخهها و برگها عبور میکند. این لولهها بافت چوبی نامیده میشوند. بافت چوبی آب را به بالای درخت میرساند. آب از سطح برگها تبخیر میشود که این عمل را تعرق (عرق کردن) مینامند. برای جایگزینی آبهای تبخیر شده، برگها آب را از شاخة گیاه از طریق بافت چوبی دریافت میکنند. شاخهها نیز آب را از تنة درخت، میگیرند و تنه درخت آب را از طریق ریشهها دریافت میکند و آنها هم از خاک میمکند. عامل بالا رفتن آب در درختان، کشش تَعَرُّق (عرق کردن) نامیده میشود.
آیا میدانید
گیاهان گوشتخوار کدامند؟
گیاهان برای حفظ سلامتی خود به نیتروژن احتیاج دارند. بیشتر گیاهان نیتروژن خود را از خاک دریافت میکنند امّا بعضی از گیاهان در زیر زمین و مردابها رشد میکنند که دارای مواد نیتروژنی کمتری است. این گیاهان مجبورند گوشتخوار باشند؛ به این معنا که آنها از جانوران کوچک برای دریافت نیتروژن ضروری استفاده میکنند.
گیاهان گوشتخوار از روشهای زیرکانهای برای به دام انداختن حشرات استفاده میکنند. گیاه گوشتخوار «ونوس فلای» دارای برگهایی با تیغهای تیز در اطراف لبه و مفصلی در مرکز است. سطح داخلی برگ دارای رنگ قرمز روشن برای جذب حشرات است. وقتی حشره روی برگ نشست، ناگهان برگ بسته میشود و حشره را در داخل خود به دام میاندازد.
در بخشی از آسیا گیاه پیچر یا «کوزهای» مشهور است. برگهای این گیاه شبیه گلدان گود یا کوزهای است که درون آن از مادهای لزج و لغزنده پوشانده شده است. اگر یک حشره داخل این گیاه بیفتد، پاهایش به آن میچسبد. سپس گیاه آنزیم تولید میکند و باعث حل شدن و هضم حشره میگردد.
آیا میدانید
در کدام نقطة فضا زندگی وجود دارد؟
گاهی فیلمها و کتابها تصاویری عجیب و غریب و خیالی از موجودات فضایی را نشان میدهند امّا خیلی از دانشمندان حقیقتاً باور دارند که حیات در کرات دیگر نیز وجود دارد.
ستارهشناسان بر این باورند که یک ستاره دارای چندین سیّاره است که در حال گردش به دور آن هستند؛ مثل منظومة شمسی که دارای این وضعیت است. البته تمام سیّارات وضعیت مشابه زمین را ندارند امّا احتمال وجود حیات در بعضی از آنها وجود دارد. حتی اگر موجودات ذرهبینی در این سیّارات دیده شود، بدان معناست که در کهکشان ما سیّارات زیادی یافت میشود که دارای حیات هستند. بشر همیشه شیفته کشف این موضوع بوده است. در سال 1974 میلادی دانشمندان پیامی رادیویی به زبانهای زندة دنیا به صورت فلکی «هرکولس» ارسال نمودند تا پاسخ احتمالی پیام را دریافت نمایند، اما به دلیل فاصلة زیادی که هرکولس با ما دارد، رسیدن پاسخی از کرات دیگر، تا قبل از سال 50000 میلادی ممکن نیست.
آیا میدانید
چرا پرندگان آواز میخوانند؟
ممکن است فکر کنید پرندگان برای شاد کردن شما آواز میخوانند. در حقیقت آواز پرنده حامل پیامهای گوناگونی است. با خواندن، پرندة ماده جفت خود را از وجودش آگاه میسازد. بیشتر پرندهها دارای محدودهای هستند که در آن به دنبال غذا و جفت هستند. پرندة نر با خواندن به پرندههای نر دیگر اخطار میکند که وارد قلمرو او نشوند. پرندهشناسان فکر میکنند که آواز پرندگان در صبح زود، هشداری به پرندگان دیگر است. پرنده پس از گذشت یک شب آرام، صبح زود با آواز خواندنش حضور خود را در قلمروش اعلام میکند. بعضی پرندهها در تمام سال آواز میخوانند و بعضی دیگر فقط مدت کوتاهی در تابستان آواز میخوانند.
آیا میدانید
انسان برفی چیست؟
در افسانهها آمده است که جانوری بزرگ و پشمآلود در هیمالیا زندگی میکند که او را «یِتی» یا انسان برفی مینامند. خیلی از مردم تبت برای دیدن یِتی از کوه بالا رفتهاند. سالهای قبل کوهنوردان در هیمالیا از جای پای بزرگی که خارج از چادر آنها بود عکسبرداری کردند امّا نتوانستند ثابت کنند که به یِتی تعلق دارد. این احتمال میرود که در نقاط دوردست هیمالیا، حیوانی باشد که هنوز توسط انسان کشف نشده است امّا تا زمانی که از یِتی عکسی وجود نداشته باشد یا او را پیدا نکنند، نمی توانیم ثابت کنیم که انسان برفی واقعاً وجود دارد؛ زیرا داستانهای زیادی در بارة جانوران اسرارآمیزی مثل غولها میشنویم امّا این موجودات واقعاً وجود ندارند.
آیا میدانید
چیزهایی که توسط جانوران در روی زمین ساخته میشود از فضا قابل دیدن است؟
شما احتمالا، دیوار بزرگ چین را که ساخت دست بشر است میشناسید. این دیوار از فضا قابل دیدن است. همچنین چیزهایی که توسط حیوانات بسیار کوچک روی زمین ساخته میشود نیز از فضا قابل دیدن است؛ مثل جزیرة مرجانی (گریت ریف باربر) که در ساحل «کویینزلند» استرالیا تشکیل شده است. این جزیره از اجساد مرجانهایی به نام پولیپ تشکیل شده است. پولیپها مرجانهای بسیار ریزی هستند که به صورت جمعی زندگی میکنند و از خانوادة ستارة دریایی هستند.
پولیپها خانة خود را به شکل فنجانهای سنگی میسازند و زمانی که میمیرند اجساد آنها تجزیه میشود ولی خانههایشان باقی میماند. صدها میلیون از این فنجانها با هم یک جزیرة مرجانی را تشکیل میدهند. سن این جزیره به 600 میلیون سال تخمین زده میشود. طول این جزیره 2028 کیلومتر و مساحت آن 20800 کیلومتر مربع است. این جزیره یکی از جذابترین مکانهاست و خانة هزاران گونه از ماهیها و جانوران دریایی است.
آیا میدانید
خشکترین جای دنیا کجاست؟
هر مکانی که در سال کمتر از 25 سانتیمتر باران یا برف در آنجا ببارد صحرا یا بیابان نامیده میشود. گرچه ما تصور میکنیم که بیابانها پوشیده از شن هستند اما شنزارها کمتر از کل بیابانهای دنیا را تشکیل میدهند و بقیه بیابانها از سنگهای کوچک و تخته سنگها پوشیده شدهاند. بیشتر بیابانها همچنان خشک باقی میمانند و سپس با شروع طوفان، سیل در آنها جاری میشود. امّا خشکترین جا در دنیا، صحرای «آتاکاما» در شیلی است. چهارصد سال است که هیچ بارانی در این صحرا نباریده است. بزرگترین بیابان در دنیا «صحرا» نام دارد که مساحت آن 000/400/8 کیلومتر مربع میباشد. در طول روز هوای این بیابان بسیار گرم و در شب بسیار سرد است؛ به دلیل اینکه هیچ ابری در آسمان وجود ندارد تا از فرار گرمای روز جلوگیری کند.
آیا میدانید
شهاب آسمانی چیست؟
حتماً شنیدهاید که اگر شهابی را در آسمان مشاهده نمایید و آرزویی بکنید، آرزوی شما برآورده میشود. این سخن اگر هم حقیقت داشته باشد، ستاره شهابی یک ستارة واقعی نیست. در واقع چیزی را که ما ستاره نامیدهایم، همان گرد و غبار فضایی است. با عبور گرد و غبار از اتمسفر زمین با سرعت زیاد، اصطکاک باعث سوختن آن میشود. زمانی که گرد و غبار آتش میگیرد، یک خط بسیار نورانی در فضا ایجاد میکند. از آنجا که شهاب به سرعت میسوزد، شما در حدود چند ثانیه میتوانید آن را به صورت واضح ببینید. در شبهایی که آسمان خیلی صاف است، تعداد زیادی از شهابها را در طول یک ساعت میتوانید ببینید. ستارهشناسان شهابها را «متئورز» مینامند. کرة زمین از میان گرد و غبار ستارههای دنبالهدار عبور میکند و در نتیجه بارانهای شهابی حاصل میشود و در این مدت، شما شهابهای بیشماری را در آسمان میبینید.
آیا میدانید
چرا دایناسورها از بین رفتهاند؟
دایناسورها خزندگان بسیار غول پیکری بودهاند که میلیونها سال پیش روی زمین زندگی میکردند. آنها خیلی پیش از اینکه انسان پا به دنیا بگذارد از بین رفتهاند. بنابراین، هرچه ما در بارة دایناسورها میدانیم از فسیل آنها به دست آمده است. احتمالاً مرگ آنها بر اثر تغییر آب و هوا و دگرگونی پوشش گیاهی روی زمین اتفاق افتاده است؛ زیرا بدن آنها قادر به هماهنگ شدن با آب و هوای جدید نبوده است. احتمال دیگر این است که شهابسنگ بسیار بزرگی با زمین برخورد کرده و گرد و غبار ناشی از آن مانند ابر بسیار وسیعی مانع تابش خورشید به زمین شده باشد؛ به طوری که بخشهای زیادی از زمین را سرما فرا گرفته است، و آنها قادر به تحمل سرمای زیاد نبودهاند. همچنین ممکن است وزش بادهای سرد یا کمآبی یا حتی پرتوهای فضایی باعث نابودی آنها شده باشد.
آیا میدانید
چرا حیوانات از نمک خوششان میآید؟
در اکثر پارکهای وحش یا مناطق حفاظت شده، مسئولین تکههای نمک را در دسترس حیوانات قرار میدهند. حیوانات لیس زدن نمک را دوست دارند و به سرعت جذب آن میشوند. مایع موجود در بدن حیوان همانند انسان دارای نمک است. حیوانات این نمک را به روشهای مختلف از بدن دفع میکنند، مثل عرق کردن. بدن آنها باید نمک از دست داده را جبران کند؛ بنابراین، آنها تمایل به خوردن نمک دارند. باور بر این است که حیوانات روی خشکی از نسل حیواناتی هستند که در دریا زندگی میکنند و مایع موجود در بدن آنها هنوز شبیه اجداد دریایی آنهاست. در حقیقت مایع بدن حیوانات خیلی شبیه آب دریاست.
حیوانات گوشتخوار اشتیاقی به خوردن نمک ندارند، به دلیل اینکه نمک بدنشان را از گوشت شکار تأمین میکنند. حیوانات گیاهخوار که روی زمین زندگی میکنند نمک از دست داده را به همان طریق که گفته شد جبران میکنند.
آیا میدانید
چرا برخی پرندگان وارد دهان سوسمار میشوند؟
گاهی اوقات پرندگان و حیوانات با هم همزیستی مسالمتآمیز دارند. دلیل این نوع همزیستی آن است که بیشتر حیوانات از داشتن انگلهایی مثل مگس، کیک و سپش رنج میبرند. از آنجا که این حشرات سبب تحریک شدید در بدن حیوان میشوند، میزبان از وجود کسانی که باعث از بین بردن این مزاحمین میشوند خوشحال میگردد. سوسمارهایی که در ساحل رود نیل زندگی میکنند دارای دهان بزرگ مسلح به دندانهای تیز هستند. پرندة کوچکی به نام «مرغ باران» که از ورود به دهان سوسمار ترسی ندارد، انگلها و تکه غذاهای کوچک را از لای دندانهای سوسمار خارج میکند. با این کار، هم پرنده غذای خود را میخورد و هم سوسمار دارای دندانهای تمیز میشود. ممکن است دیده باشید که پرندهای بر پشت گاوی نشسته است؛ این صحنه، نوعی از همزیستی را نشان میدهد. پرنده حشرات مزاحم روی بدن گاو را میخورد و سواری میگیرد و گاو از دست حشرات مزاحم آسوده میشود.
آیا میدانید
چرا پرندگان ریگ میخورند؟
پرندگان غالباً دانهها را همراه با ریگ میخورند، و به نظر نمیرسد که به آنها آسیبی برسد. ریگها در حقیقت به هضم غذای آنها کمک میکنند. ریگ همراه دانه به داخل سنگدان میرود. سنگدانها از ماهیچههای سفت تشکیل شدهاند. چون پرندگان فاقد دندان هستند و نمیتوانند غذاها را بجوند، بهجای فک و ماهیچههای مربوطه و دندانها، سنگدان عمل خرد کردن غذا را انجام میدهد. حرکت ریگها در داخل سنگدان باعث خُرد شدن غذاهای سخت میشود. سنگدان در قسمت عقبی معدة پرنده قرار دارد. بخش جلویی معده دارای غدههای ریزی است که شیرة هضمکننده ترشح میکند. غذای هضم شده از سنگدان پایین میرود و در رودهها جذب میشود.
آیا میدانید
میمونهای انساننما باهوش هستند؟
میمونهای بیدُم مثل شامپانزه به اندازة کافی باهوش هستند که شکلها را بشناسند و حتی شکلها و رنگها را از هم تشخیص بدهند. بنابراین، آنها میتوانند بهوضوح یک رنگ را از رنگهای دیگر تشخیص دهند. تحقیقات آزمایشگاهی بر روی میمونهایی که با انسان زندگی میکنند نشان میدهد که این حیوان حتی قادر است قطعات غیرهمشکل را از میان تعدادی قطعة همسان تشخیص دهد. میمونهای انساننما با استفاده از ابزار قادر به حل مشکلات خود هستند. آنها با استفاده از ابزار برای دسترسی به منابع غذایی دور از دسترس اقدام میکنند.
غالباً میمونهای مادر به بچههای خود آموزش میدهند. این میمونها حتی آموختهاند که چگونه از مداد رنگی برای نقاشی کردن استفاده کنند و مثل بچهها خط خطی کنند. میمونهای انساننما برخلاف میمونهای دیگر فاقد دم هستند. از آنجا که ما آنها را در اسارت مورد تحقیق قرار دادهایم، هنوز در مورد رفتار آنها در دنیای وحش دانش کمی داریم.
آیا میدانید
چرا بعضی از ماهیها برق دارند؟
در بدن بیشتر حیوانات که انسان هم شامل آن میشود، بر اثر واکنشهای شیمیایی، جریان برق ضعیفی به وجود میآید امّا در بعضی از ماهیها جریان الکتریکی زیادی تولید میشود و آنها میتوانند برای حمله و دفاع از خود، از این جریان استفاده کنند. مارماهی آمریکای جنوبی جریانی تولید میکند که میتواند ده لامپ را روشن کند. این جریان الکتریسیته که ولتاژ آن 500 ولت است، میتواند شناگری را که تصادفاً آن را لمس کند بکُشد. مارماهی برای بیحس کردن شکارچی از این جریان استفاده میکند. مارماهی برای شناسایی و هنگام نزدیک شدن دشمن، در اطراف خود حوزة مغناطیسی ایجاد میکند. ماهیهای دیگر از این الکتریسیته برای یافتن راه خود در آبهای آلوده استفاده میکنند. ماهیهایی که در آب شور زندگی میکنند، نسبت به ماهیهای آب شیرین الکتریسیتة ضعیفتری تولید میکنند؛ زیرا آب شور بهترین هادی الکتریسیته است.
آیا میدانید
چطور پرندگان پرواز میکنند؟
دانشمندان برای ساخت هواپیما ابتدا ساختمان بال پرندگان را بررسی کردند. وقتی یک پرنده پرواز میکند، جریان عبور هوا از روی بال، سریعتر از جریان هوای زیر بال است. این حالت ایجاد اختلاف فشار بین روی بال و زیر بال میکند و باعث میشود فشار هوای زیر بال افزایش یابد و پرنده به سمت بالا حرکت کند. پرهایِ بال پرنده خیلی مرتب روی هم قرار گرفتهاند و دارای سطحی صاف هستند. این سطح صاف و نرم به پرنده اجازه میدهد با کمترین مقاومت هوا پرواز کند. پرندهها دارای خصوصیات دیگری نیز هستند که در پرواز به آنها کمک میکند؛ آنها دارای استخوانهایی سبک هستند و چشمانی بزرگ دارند تا بتوانند فواصل را به خوبی تشخیص دهند.
آیا میدانید
چرا پرندگان کوچ میکنند؟
سالانه میلیونها پرنده در پایان تابستان کوچ میکنند. آنها در زمستان به مناطق گرمسیری کوچ میکنند و وقتی هوا بهتر شد، به جایی که آمده بودند برمیگردند. بیشتر مهاجرتها برای پیدا کردن غذا انجام میشود.
کوچ یکی از بزرگترین رازهای طبیعت است. چطور پرندگان میدانند چه وقت و به کجا باید کوچ کنند؟ دانشمندان معتقدند که پرندههای مهاجر فرارسیدن فصلها را حس میکنند. با فرا رسیدن زمستان و کوتاه شدن روزها، پرنده میداند که وقت حرکت است. به نظر میرسد پرندگان از وضعیت خورشید و ستارهها برای پیدا کردن مسیر کوچ استفاده می کنند. خیلی از پرندگان برای کوچ کردن فواصل زیادی را طی میکنند. دُرناهای سیبری برای رسیدن به خانة زمستانی خود، مسیر سیبری تا «بهارت پور» در هندوستان را طی میکنند. پرندههای مهاجر قطب شمال، مساحت بیش از 20000 کیلومتر را از قطب شمال تا قطب جنوب طی میکنند. حیوانات دیگر شامل زنبور وحشی و گونهای از پروانهها و نهنگ خاکستری کالیفرنیا جزو حیوانات مهاجر هستند.
آیا میدانید
چرا زنبورها میرقصند؟
زنبورها به صورت دستهجمعی زندگی میکنند و عسلی را که جمعآوری میکنند از شهد گلها به دست میآورند. یک زنبور فقط میتواند مقدار کمی شهد گل جمعآوری کند و زمان زیادی لازم است تا مقدار زیادی عسل برای همة کندو تهیه شود. یک زنبور بایستی قادر به گفتن محل شهد به زنبورهای دیگر باشد. از آنجا که زنبورها نمیتوانند صحبت کنند، کاشف منبع شهد زمانی که برمیگردد، با کمی رقصیدن محل شهد را نشان میدهد. شکل و سرعت رقص آنها به دیگر زنبوران میگوید که محل در فاصلة نزدیک یا دور و به سمت خورشید یا جهت مخالف خورشید است. بوی گلی که از بدن زنبور متصاعد میشود به دیگر زنبورها میفهماند که بهدنبال چه نوع گلی باید بگردند. دانشمند آلمانی پروفسور «ون – فریچ» راز رفتار زنبوران عسل را کشف کرده است. او دریافته است که برای مثال، رقص چرخشی نشان میدهد که منبع غذایی نزدیک کندو و رقص جنبشی نشاندهندة فاصلة دور منبع غذایی از کندوست.
آیا میدانید
مار صدای افسونگرها را نمیشنود؟
زمانی که افسونگر مار، ساز خود را مینوازد، بهنظر میرسد، مار بدن خود را با شنیدن موسیقی به حرکت در میآورد. در حقیقت مار نمیتواند بشنود و تنها ارتعاشات زمین را احساس میکند. وقتی که افسونگر مار با ساز خود اقدام به افسون کردن مار میکند، یک حرکت موجی به بدن خود می دهد و مار همان حرکت را نه به خاطر موسیقی بلکه به خاطر اینکه در چشمان مرد نگاه میکند انجام میدهد. مار صدای ضربههای پای مرد را که به زمین میکوبد احساس میکند. مار دارای چشمان تیزبین و حس بویایی بسیار قوی در قسمت پشت زبانش است و با بیرون آوردن و فرو بردن زبان خود، هوای اطراف را برای تشخیص خطر یا طعمه حس میکند.
خیلی از مردم بر این باورند که هندوستان سرزمین تردستیها و افسونگران مار است. در حقیقت خیلی از بچههای هندوستان هنوز مار یا فیل را ندیدهاند.
آیا میدانید
چرا طلا اینقدر ارزشمند است؟
چون طلا زیبا، مفید و کمیاب است، خیلی گران است. اگر ذغالسنگ هم کمیاب بود احتمالاً با ارزش و گران میشد. اولین فلزی که انسان کشف کرد، طلا بود و به مرور زمان، دانههای طلا نشانة ثروت و قدرت شد. کیمیاگران سعی میکردند که فلزات پایه مثل سرب و نقره را به طلا تبدیل کنند. هفت قرن پیش از میلاد مسیح، سکههای طلا، پول رایج بوده است. تا چندی قبل، بیش از نصف طلای دنیا از معادن آفریقای جنوبی استخراج میشد. هنوز هم طلا حتی در جزایر انگلستان یافت میشود؛ برای مثال حلقة ازدواج «ملکه دایانا» از طلای سرزمین ولش ساخته شده است. بیشتر فرهنگهای دنیا طلا و جواهر را یک پسانداز و پشتوانة مالی خوب میدانند.
آیا میدانید
منبع اطلاعات ما در بارة دایناسورها چیست؟
دایناسورها حدود 180 میلیون سال پیش در روی زمین ظاهر شدند و در حدود 60 میلیون سال پیش نسل آنها منقرض شد. قبل از اینکه اولین انسان قدم بر روی کرة خاکی بگذارد، دایناسورها قدیمترین جانوران روی زمین بودند. بنابراین، اطلاعات ما در بارة آنها کم است. تقریباً آنچه میدانیم از باقیماندة فسیلهای آنهاست که در لایههای صخرهها یافت شده است. فسیلها انواع مختلف دارند. معروفترین آنها فسیلهایی هستند که در طول زمان به سنگ تبدیل شدهاند و فسیلهای استخوانها و دندانها، و بررسی این فسیلها به شکل واقعی دایناسورها در زمان حیاتشات پی بردهاند. با مطالعة فسیلها، نظریة تکامل شکل گرفت. گاهی اوقات حتی جای پای دایناسورها در گِل هم به فسیل تبدیل شده است. این نوع فسیلها به ما میگویند که دایناسورها چگونه راه میرفتند. به ندرت، فسیل تخمهای این حیوانات یافت شده است. در باقیماندة فسیلها، غالباً فسیل حیوان دیگری نیز وجود دارد که نشان دهندة آن است که این حیوان، حیوانات دیگری را شکار کرده است.
آیا میدانید
آب میتواند سنگ را بشکند؟
بیشتر مایعات وقتی سرد میشوند، حجمشان کمتر میشود. یعنی آب سرد فضای کمتری را نسبت به آب گرم اشغال میکند. اگر شما آب را سرد کنید، مولکولهای آب تا چهار درجة سانتیگراد فشرده میشوند و سپس شروع به انبساط میکنند. این خاصیت ویژة آب، باعث ترک برداشتن سنگ در جاهای سرد میشود. در تابستان وقتی هوا گرم است، آب در ترک سنگها نفوذ میکند. وقتی هوا رو به سردی گذاشت مولکولهای آب داخل سنگ از هم باز شده، به یخ تبدیل میشوند. انبساط مولکولهای یخ دارای قدرت زیادی است و باعث ترکیدن سنگ میشود. در قدیم، برای استخراج سنگ از معادن و شکستن سنگها از این روش استفاده میکردند.
آیا میدانید
چگونه سن ماهی را تشخیص میدهند؟
به سه روش میتوان سن ماهی را تشخیص داد:
1- با نگاه کردن به فلسهای ماهی؛ فاصله حلقهها از مرکز هر فلس، میزان رشد را نشان میدهد. در تابستان، زمانی که ماهی در حال رشد است، فاصلة حلقهها از یکدیگر زیاد است و در زمستان فاصلة حلقهها کمتر میشود. یک حلقة پهن و یک حلقة باریک یک سال تمام از عمر ماهی را نشان میدهد.
2- با نگاه کردن به گوشهای ماهی که آبششها را پوشانده و با قرار دادن آن در زیر میکروسکوپ نوارهای روشن و تیرة روی آن را مشاهده میکنید. یک نوار روشن و یک نوار تیره در این قسمت، مساوی یک سال از عمر ماهی است.
3- استخوانهای باریک پشت مغز ماهی نیز دارای حلقههایی است که سن ماهی را از روی آنها میتوان تشخیص داد.
آیا میدانید
چگونه گیاهان دانهافشانی میکنند؟
گیاهان و درختان فضای پیرامون خود را قسمت میکنند و مجبور نیستند با هم برای روشنایی و هوا و آب رقابت کنند. خیلی از گیاهان با پراکنده شدن دانهها در مناطقی دورتر از گیاه مادر رشد کردهاند. بهترین روش پراکندهسازی دانهها استفاده از باد است. دانههای گل زرد یا قاصدک که کُرکدار و خیلی سبک هستند، به وسیلة باد تا مسافتهای دور پراکنده میشوند. بعضی از گیاهان از آب برای پراکندهسازی دانهها استفاده میکنند. دانة نارگیل دارای پوشش فیبری و محتوی مقداری هواست. دانة این گیاه میتواند با جریان آب مسافتهای طولانی را طی کند. حیوانات هم در پراکندن دانة گیاه نقش دارند. برای مثال، خرس که گاهی باغبان طبیعت نامیده میشود، میوه را میخورد و دانههای آن را در فاصلة بسیار دوری از گیاه مادر، پراکنده میکند.