کارخانه قند پیرانشهر

در باره کارخانه قند پیرانشهر

تحلیل عوامل موثر بر سودآوری قند پیرانشهر

قند پیرانشهر بزرگ‌ترین تولید‌کننده شکر چغندری در کشور به شمار می‌رود که از موقعیت اقلیمی مناسب واقع در آذربایجان غربی و همچنین دسترسی مناسب به چغندر با عیار بالا بهره‌مند است. تولید شکر این شرکت خصوصی در سال‌های ایده آل به لحاظ کشت چغندر حدود 40 هزار تن بوده است، اما با افزایش قیمت شکر و به تبع آن چغندر و افزایش انگیزه کشاورزان برای کشت چغندر، تولید «قپیرا» به رکورد 56 هزار تن در سال مالی جاری دست یافته است. البته این رکورد با توجه به ظرفیت 2500 تنی مصرف چغندر در روز به معنای بهره‌برداری بیش از ظرفیت (در طول دوره بهره‌برداری) بوده که تا حدی راندمان تولید را کاهش داده است. برای بررسی وضعیت سودآوری شرکت مناسب است تا ابتدا نگاهی به عملکرد گذشته داشته باشیم. به این منظور از صورت سود و زیان هم مقیاس استفاده می‌شود که امکان مقایسه اقلام سود و زیان بین سال‌های مختلف فعالیت را فراهم می‌کند. به این منظور به جدول شماره یک توجه کنید.

در خصوص مکانیزم محاسبه ارقام در جدول شماره یک باید توجه داشت که رقم فروش در هر سال معادل 100 واحد در نظر گرفته شده و سایر اقلام سود و زیان بر اساس مقیاس 100 واحد (فروش) محاسبه و ارائه شده‌اند، تا تصویر مقایسه ای از عملکرد شرکت به دست آید. به عنوان مثال، می‌توان ملاحظه کرد در حالی که در سال مالی 88 از هر 100 ریال فروش «قپیرا» 1/1 ریال سود خالص به دست آمده، این رقم در سال مالی گذشته به 3/22 ریال افزایش یافته است. علت عمده نوسانات شدید سودآوری شرکت به سیاست‌های واردات شکر باز می‌گردد که در سال‌های 85 تا 87 با کاهش یا حذف تعرفه واردات منجر به ورود سیل‌آسای شکر ارزان به بازار داخل شد تا نتایج آن به صورت افت 60 درصدی تولید شکر داخلی (از 2/1 میلیون تن به کمتر از 500 هزار تن) و زیان دهی اکثر کارخانه‌های شکر در سال‌های زراعی 87 و 88 پدیدار شود. اما در دو سال اخیر با رشد نسبی قیمت جهانی شکر و نیز افزایش قیمت ارز کارخانه‌های داخلی، فرصت استفاده از شرایط رقابتی را پیدا کردند که آثار آن در رشد سودآوری «قپیرا» و کلیه کارخانه‌های قندی مشخص است. با این وجود، با کاهش تعرفه واردات شکر در اسفند ماه از 16 درصد به یک درصد و نیز افت شدید قیمت جهانی شکر خام (از محدوده 700 دلار در هر تن در میانه سال گذشته تا کمتر از 450 دلار در حال حاضر) دوباره زنگ نگرانی در بین تولید‌کنندگان شکر به صدا درآمده است. با وجود ریسک‌های موجود در فضای این صنعت، در اینجا تلاش می‌شود تا یک پیش‌بینی واقع‌بینانه از سودآوری «قپیرا» در سال مالی آتی ارائه شود. به این منظور به جدول شماره دو توجه کنید.

در خصوص ارقام جدول دو مرور چند نکته حائز اهمیت است:

1- میزان تولید و فروش شکر در سال مالی آتی در پیش‌بینی تحلیلی با فرض مصرف 370 هزار تن (حداکثر ظرفیت معقول برای طول دوره بهره‌برداری) با عیار 5/18 درصد و ضریب استحصال 81 درصدی مد نظر قرار گرفته که با توجه به تاریخچه و توان تولیدی شرکت مفروضاتی واقع بینانه به شمار می‌روند.

2- قیمت فروش هر تن شکر بنا بر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت از اواخر زمستان سال گذشته معادل حداکثر 1175 تومان در هر کیلو درب کارخانه تعیین شد و بنا بود از ابتدای اردیبهشت این نرخ به قیمت توافقی (آزاد) تغییر یابد.

اما افت قیمت‌های شکر جهانی و نیز واردات حجیم مانع از حتی تثبیت قیمت 1175 تومانی شکر شد و در حال حاضر زمزمه فروش شکر 1100 تومانی نیز در بین کارخانه‌ها شنیده می‌شود. در این برآورد قیمت فروش شکر برای سال مالی آینده (منتهی به 31 تیر 92) معادل 1175 تومان در هر کیلو در نظر گرفته شده است.

این قیمت با فرض دلار 1800 تومانی و نیز قیمت جهانی شکر سفید در محدوده 550 تا 600 دلار با احتساب هزینه‌های مترتب بر واردات، قابلیت رقابت با شکر خارجی را خواهد داشت.

3- فروش سایر محصولات عمدتا مربوط به الکل تولیدی است که با توجه به رقم کوچک آن معادل سال مالی جاری در نظر گرفته شده است. همچنین با عنایت به صرفه اقتصادی تولید شکر چغندری هیچ‌گونه درآمدی بابت تصفیه کارمزدی شکر خام در سال مالی آینده در برآورد تحلیلی لحاظ نشده است. بدین ترتیب با مراجعه به جدول شماره سه، ارزیابی سود و زیان «قپیرا» در سال مالی آتی قابل تخمین است. (ارقام به میلیارد ریال)در خصوص ارقام جدول سه باید به چند نکته توجه داشت:

1- بهای تمام شده هر تن محصول فروش رفته شرکت پس از بازیافت بهای محصولات فرعی (ملاس و تفاله) در محدوده 8000 ریال در هر کیلو در نه ماهه سال مالی جاری بوده است. با توجه به اختصاص بخش عمده هزینه بهای تمام شده به چغندر مصرفی و نیز برآوردهای موجود در زمینه احتمال افزایش بهای چغندر به میزان 17 درصد در سال جاری (از 900 ریال در هر کیلو به محدوده 1050 ریال) میزان رشد بهای تمام شده هر تن شکر نیز متناسب با همین میزان رشد لحاظ شده است. البته به علت فرض مصرف چغندر قند به میزان 370 هزار تن (که 18 هزار تن از سال زراعی قبل کمتر است) هزینه خرید 18 هزار تن چغندر مازاد (که در عمل موجب کاهش بهره‌وری شرکت شده بود) از بهای تمام شده حذف شده است. همچنین مارجین فروش الکل معادل سال مالی جاری لحاظ شده است.

2- هزینه‌های عملیاتی با 20درصد رشد نسبت به سال گذشته و هزینه مالی و درآمد متفرقه بدون تغییر فرض شده‌اند. بدین ترتیب می‌توان گفت در صورت ثبات شرایط بازار جهانی شکر و قیمت دلار آزاد احتمالا «قپیرا» خواهد توانست سودآوری سال مالی آتی را با اندکی کاهش در محدوده سال جاری تکرار کند. در این میان هر گونه تغییر در دو عامل مزبور در کنار اجرای فاز دوم هدفمندی یا افزایش قیمت خرید تضمینی چغندر از عواملی هستند که می‌توانند میزان سودآوری شرکت را با تغییرات عمده‌ای مواجه نمایند. بدیهی است کارشناسان با در نظر گرفتن مفروضات خاص خود در هر یک از این موارد می‌توانند به برآوردهای متفاوتی در خصوص چشم‌انداز سودآوری آتی قند پیرانشهر دست یابند.