پلاسمودسماتا

پلاسمودسماتا

پلاسمودسماتا (مفرد: پلاسمودسم) کانال های میکروسکوپی هستند که در عرض دیوارهٔ سلولی سلول های گیاهی و برخی جلبک ها قرار دارند و موجب برقراری ارتباط بین سلول ها میگردند. گونه هایی که دارای پلاسمودسم هستند، کاروفیته ها، کارالس ها و کولیوکاتل ها (همگی جلبک اند) و نیز گیاهان خشکی زی میباشند. برخلاف سلول های جانوری، همهٔ سلول های گیاهی توسط دیواره ای پلی ساکاریدی احاطه شده اند. دیوارهٔ سلولی و لاملا، سلول های گیاهی مجاور را از یکدیگر جدا میکند و بدین ترتیب فضایی فراسلولی به نام آپوپلاست را به وجود میآورد. درست است که دیواره نسبت به برخی پروتیین های ریز و قابل انحلال و مواد محلول دیگر کاملا تراواست، اما پلاسمودسم تنظیم مستقیم ترابری مواد بین سلول ها را بر عهده دارد. دو نوع پلاسمودسم وجود دارد: پلاسمودسم نخستین که در هنگام تقسیم سلولی شکل میگیرد و پلاسمودسم دومین که در سلول های بالغ شکل میگیرد.

شکل گیری پلاسمودسم

پلاسمودسماتا هنگامی شکل میگیرند که انشعابات شبکهٔ آندوپلاسمی در طول تیغهٔ میانی به دام میافتند و به طور افقی بین دوسلول تازه تقسیم شده قرار میگیرند و به تدریج با گذشت زمان باعث ارتباط سیتوپلاسمی بین دو سلول مجاور میگردند (پلاسمودسم نخستین). در این محل دیواره گسترش چندانی نیافته و فرورفتگی ها و قسمت های کم قطر، پیت ها را میسازند که سلول های مجاور را به یکدیگر مرتبط میسازند. پلاسمودسم میتواند بین سلول های تقسیم نشده نیز قرار گیرد و بدین ترتیب پلاسمودسم دومین را میسازد.

تراکئیدها

سلولهایی کشیده با دو انتهای باریک هستند که در ساختمان اندامهای مختلف گیاهی به صورتهای خاصی پشت سر هم قرار می‌گیرند طوری که انتهای باریک آنها به صورت همپوشان واقع می‌شود. یاخته‌‌های تراکئیدی با این آرایش منظره خانه خانه به خود می‌گیرند که با نام آوند ناقص خوانده می‌شوند. در جریان تمایزیابی تراکئیدها سلولها به تدریج محتویاتشان را از دست می‌دهند و در پایان تمایزیابی می‌‌میرند و به شکل محفظه‌هایی توخالی درمی‌آیند.

پدیده تمایزیابی در این بافتها با لیگنینی شدن دیواره همراه است. ماده لیگنین پیش از مرگ سلولها به صورت ناپیوسته و به اشکال مختلف روی دیواره اولیه نهاده می‌شود. تزئینات لیگنین که به این ترتیب تشکیل می‌شود. بر اساس نحوه رسوب لیگنین انواع مختلف تراکئید مثل حلقوی و مارپیچی را در نهانزادان آوندی و هاله‌ای یا قرصی را در بازدانگان بوجود می‌آورد. سلولهای تراکئیدی به علت نحوه قرارگیری در اندامهای گیاهی و داشتن لیگنین نه تنها در نقش انتقال دهنده در پیکر گیاه می‌باشد بلکه نقش استحکام بخش را نیز بر عهده دارد. انتقال آب و املاح معدنی در تراکئیدها از طریق لانها یا پیت صورت می‌گیرد.