مورچه ها

مورچه ها:

مور یا مورچه حشره‌ای اجتماعی است، همانند زنبور عسل از راسته نازکبالان که تیره خاصی را به نام تیره مورچگان در این راسته بوجود ‌آورده و در حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ میلیون سال پیش تکامل یافته است. امروزه بیش از ۱۲۰۰۰ گونه مورچه طبقه بندی شده‌اند و تخمین زده می‌شود این تعداد تا ۱۴۰۰۰ گونه نیز برسد. مورچه‌ها به راحتی از شاخک‏های آرنج دارشان و ساختار گره مانندشان و کمر باریکشان قابل شناسایی هستند. حشرات اجتماعی در گروههای فامیلی زندگی می‌کنند و یا به صورت قبیله‌ای زندگی کرده و لانه‌های بسیار بزرگ می‌سازند. درهر قبیله فقط یک حشره ، یعنی ملکه ،تولید مثل می‌کند. بیشتر حشرات دیگر کارگر هستند که به جمع‌آوری غذا و حفاظت از لانه و نوزادان مشغول هستند.(سایت ویکی پدیا)

مورچه‌ها حشراتی هستند که از نظر هوش و غریزه طبیعی کامل می‌باشند. این حشره در مقایسه ب حشرات دیگر، لانه ساده‌تری دارد، بیشتر آنها در زیر زمین تونلهایی حفر می‌کنند،یا با استفاده از مواد خاکریز درست می‌کنند. (سایت رشد)

تقریباً تمام مناطق کره زمین مورچه دارد. فقط مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی استثنا هستند. مورچه به بیشتر محیط زیست‌های زمین چیره گشته است و در بیشتر محیط زیست‌ها توانایی زندگی دارد. این موجود ۱۵-۲۰٪ موجودات زنده خشکی‌ زی زمین را تشکیل می‌دهد. علت موفقیت آنها به زندگی اجتماعی، توانایی بالای انطباق پذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیستشان و بهره برداری از منابع و دفاع از یکدیگر برمی‌گردد. انواع مورچه‌ها به صورت‌های مختلفی مانند زندگی انگلی و برده‌داری، همزیستی مسالمت آمیز و … تکامل یافته‌اند.

نمل به معنی مورچه در قرآن :

« لشگریان سلیمان از جن و انس و پرندگان نزد او جمع شدند. آنقدر زیاد بودند که باید توقف می‌کردند تا به هم ملحق شوند » . سپس در آیه 18 می‌فرماید :

« به هر حال سلیمان با این لشکر عظیم حرکت کرد تا به سرزمین مورچگان رسیدند. در این حال مورچه‌ای از مورچگان همنوعان خود را مخاطب ساخت و گفت : ای مورچگان! داخل لانه‌های خود شوید تا سلیمان و لشگریانش شما را پایمال نکنند، در حالی که نمی‌فهمند ».

در آیه 19 : « سلیمان از شنیدن سخن این مورچه تبسم کرد و خندید » .

در اینجا سلیمان رو به درگاه خدا کرد و چند تقاضا نمود: پروردگارا ! راه و رسم شکر نعمتهایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشتی به من الهام فرما. دیگر اینکه مرا موفق بدار تا عمل صالحی به جای آورم که تو از آن خشنود می‌شوی و بالاخره مرا به رحمتت در زمره بندگان صالحت داخل گردان » .

یعنی هدف نهایی بدست آوردن قدرت انجام عمل صالح است و عمل صالح نیز مقدمه‌ای است برای جلب خشنودی و رضای خدا که هدف نهایی است.

تنوع مورچه‌ها در هر دسته :

مورچه ها دهها هزار گونه هستند. اندازه ی مورچه های مختلف با هم متفاوت است.کوچکترین مورچه ها کمتراز دو میلی متر طول دارند. برخی مورچه ها ی بزرگ 6/5 سانتی متر هم میرسند. همه مورچه‌ها دارای زندگی اجتماعی هستند، یعنی مورچه‌ها در دسته‌های جدا از هم زندگی می‌کنند. در هر دسته سه نوع مورچه وجود دارد : در لانه ی مورچه ها یک یا چند ملکه زندگی می کند. ملکه سرپرست اصلی لانه است و وظیفه ی اوتخم گذاری و به دنیا آوردن نوزادان است .جثه ی ملکه درشتتر ازسایر افراد است. وقتی نوزادان مورچه از تخم خارج می شوند شبیه کرم های کوچکی به رنگ سفید هستند. به نوزاد های کرمی شکل مورچه و سایر حشرات ”لارو“می گویند. هرساله یک یا دوبار در یک روز گرم تابستان ، دسته های مورچه درحالتی شتاب زده وهیجان وار از لانه ی خود بیرون می آیند؛ درحالی که بعضی ازکارگرها در اطراف لانه روی زمین می گردند، ملکه ها و مورچه های نر در آسمان به پروازدرمی آیند و پس از یکی دو ساعت به زمین برمی گردند و مورچه های نر مرده و ملکه بلافاصله لانه ای پیدا نموده وشروع به تخم گذاری می کند.     معمولاً درآخر زمستان ملکه تخمهای مخصوصی تولید می کندکه ازآنها نوزادانی خارج می شوند که پس از رشد به مورچگانی نر و ماده بالدارتبدیل می شوند. ملکه به تنهایی پرورش اولین نوزادان را بر عهده می گیرد و مواد غذایی مورد نیاز آنها را فراهم می کند وپس از این که اولین نوزادان رشد کافی کردند وبه مورچه های کارگر تبدیل شدند، وظیفه ی او تخم گذاری است. عده‌ای مورچه‌های کارگر هستند که فاقد بال می‌باشند و کار آنها جمع‌آوری دانه‌ها و مواد غذایی و حفر لانه و نگهداری تخمها و نوزادان می‌باشد. تعداد کمی از افراد یک لانه ، مورچه‌های نر و ماده هستند که دارای چهار بال نازک می‌باشند. اندازه گروههای مورچه‌ها بسیار متنوع است. برخی از این گروهها یا دسته‌ها فقط شامل چند دوجین مورچه هستند، در حالی که در دسته‌های دیگر صدها هزار مورچه فعال زندگی می‌کنند.

ساختمان ظاهری بدن مورچه:

مورچه‌ها گر چه از نظر اندازه ظاهری با یکدیگر فرقهای زیادی دارند، ولی از جهت شکل ظاهری کم و بیش شبیه یکدیگر هستند. بر روی سر مورچه یک جفت شاخک یا آنتن وجود دارد. این شاخکها مدام حرکت می‌کنند، زیرا اینها شاخکهای معمولی نیستند، بلکه اندامهای بویایی جانور به شمار می‌روند. بنابراین مورچه در عین حال که فاقد بینی است، ولی حس بویایی دارد. شاخکها همچنین به مورچه کمک می‌کنند تا مورچه‌های دیگر را بشناسند و با آنها ارتباط برقرار کنند.

سر مورچه شامل مغز ، یک جفت چشم مرکب و آرواره‌های قوی و دهان است. علاوه بر چشم مرکب ، بیشتر مورچه‌ها دارای اندام بینایی دیگری به نام چشم ساده هستند. بین شکم و تنه این حشرات پایه‌ای وجود دارد که بوسیله آن شکم می‌تواند حرکات زیادی در جهات مختلف انجام دهد. مورچه‌های کارگر دارای سر کوچکی هستند، در صورتی که نر ماده‌ها دارای سری بزرگ می‌باشند. آرواره‌های این حشره نسبتا قوی است و پاهایش به چنگال ختم می‌شوند.

بالهای جنس ماده حشره مذکور پس از جفت گیری می‌افتند. عمر مورچه‌های کارگر 8 تا 10 ماه ، مورچه ملکه یک سال و مورچه‌های نر ماده فقط دو هفته است، یعنی پس از جفتگیری با ماده می‌میرند.