عراق در جنگ تحميلي، ‪۳‬هزار و‪۵۰۰ ‬بار ايران را بمباران شيميايي كرد سلاح‌هاي شيميايي

سالهاي جنگ تحميلي، ‪۳‬هزار و ‪ ۵۰۰‬ بار به ايران حمله شيميايي كرد كه ‪ ۳۰‬مورد آن در مناطق مسكوني بوده است.  

  رژيم بعث صدام در سالهاي دفاع مقدس هرگاه در نبرد با رزمندگان ايراني شكست مي‌خورد براي جبران ناكامي و شكست‌هاي خود،به استفاده از سلاح‌هاي شيميايي متوسل مي‌شد.

عراق در اين حمله‌ها ، صدها تن گاز خردل، سارين و ديگر گازهاي كشنده را عليه رزمندگان ايراني مورد استفاده قرار داد.

رژيم عراق از ابتداي جنگ به طور محدود از گلوله هاي شيميايي استفاده مي كرد. در جريان عمليات «والفجر – 2» عراق به طور وسيع با استفاده از هواپيما مبادرت به بمباران شيميايي غرب جاده پيرانشهر – رواندوز كرد.

اين حمله كه در ساعت 7 صبح روز سه شنبه 18 مرداد ماه سال 62 به وقوع پيوست، منجر به مصدوم شدن جمعي از رزمندگان شد.

عراق از تاريخ 19/5/1362 تا 4/9/1362 دوازده بار با استفاده از توپ، خمپاره و هواپيما اقدام به كاربرد گازهاي شيميايي، عمدتاً در غرب كشور از جمله مناطق نظامي و غير نظامي پيرانشهر، بازي دراز، مريوان، بانه، پنجوين و پاوه كرد.

 شهرستان پیرانشهر ۱۷ اسفندماه سال ۱۳۶۳ توسط رژیم بعث عراق مورد بمباران هوایی قرار گرفت که منجر به شهید شدن ۹۰ نفر از هموطنان پیرانشهری شد.

موارد ديگر ثبت شده از كاربرد سلاح شيميايي توسط دشمن به شرح زير است:

- ساعت 5 بامداد 3 آبان ماه 62، هواپيماهاي دشمن روستاي باينجان از توابع بانه را بمباران شيميايي كردند كه منجر به شهادت و مصدوم شدن جمعي از اهالي روستا شد. در اين حمله از بمب هاي شيميايي حاوي تركيبي از آرسنيك و نيتروژن موستارد، موسوم به بمب هاي تاول زا استفاده شد.

- ساعت 17 روز 16 آبان ماه سال 62، 4 فروند هواپيماي دشمن منطقه اي بين رودخانه شيلر و ارتفاعات لري را هدف حملات شيميايي قرار دادند كه منجر به تحريكات چشمي شديد در مجروحين شد.

- 19/1/1364؛ چهار نقطه از منطقه عملياتي« بدر» در هورالهويزه در داخل خاك ايران هدف بمب هاي و گلوله هاي شيميايي عراق قرار گرفت كه اين بمب ها حاوي گاز خردل و اعصاب بودند.

- ساعت 17 روز 20/1/1364 مجدداً منطقه عملياتي «بدر» در هورالهويزه از سوي عراق گلوله باران شيميايي شد.

- 26/10/1365؛ يك فروند هواپيماي عراقي كه منطقه عملياتي «كربلا – 6» را بمباران شيميايي كرد، سرنگون شد.

- 23/10/1365؛ هواپيماهاي عراقي مواضع رزمندگان اسلام در منطقه عملياتي«كربلا – 5» را بمباران شيميايي كردند كه منجر به مصدوم شدن عده اي شد.

وزش باد موجب شد مقاديري گازي سمي به سوي مواضع مقدم نيروهاي عراقي منتقل و در نتيجه جمعي از آنان نيز مصدوم شدند.

- 24/10/1365؛ سرهنگ دوم وليد الوان حمادي رييس ستاد تيپ 59 عراق كه در منطقه عملياتي «كربلا – 5» به اسارت درآمد، اعتراف كرد كه رژيم عراق به كرات از بمب ها و گلوله هاي شيميايي عليه نيروهاي ايران بهره برده است.

- 25/10/1365؛ در جريان دفع پاتك دشمن در منطقه عملياتي «كربلا – 6» عراق مواضع نيروهاي ايران را بمباران شيميايي كرد.

- در پي بكارگيري مجدد سلاح شيميايي توسط عراق در دسامبر 86، دبيركل سازمان ملل متحد روز 16/10/1365 نگراني خود را از نقض قوانين بين المللي اعلام كرد.

- 15/10/1365؛ يك انبار مهمات شيميايي دشمن در ساحل غربي اروند رود، حدفاصل جزيره ام الرصاص و مينو، هدف آتش توپخانه نيروهاي اسلام قرا گرفت ومنفجر شد كه بر اثر آن صدها نظامي عراقي كشته و زخمي شدند.

- 7/12/1365؛ عراق اقدام به كاربرد سلاح شيميايي در شمال جاده شلمچه – بصره كرد كه با آمادگي كامل پدافند شيميايي ايران، آثار آن خنثي شد.

- 7/4/1366؛ رژيم عراق چهار نقطه شهر كردنشين سردشت را هدف حملات شيميايي قرار داد كه منجر به شهادت 60 تن از مردم اين شهر شد.

- 16/7/1366؛ يك منطقه عملياتي در شمال سومار توسط هواپيماهاي عراقي بمباران شيميايي شد كه شهادت جمعي از رزمندگان را در پي داشت.

- 21/10/1366؛ عراق مبادرت به پرتاب گلوله شيميايي در يك منطقه عملياتي مقابل سردشت كرد.

- 27/12/1366؛ رژيم عراق هم زمان با پيشروي نيروهاي ايران به سوي حلبچه، چندين بار اقدام به بمباران شيميايي اين شهر كرد و دست به كشتار مردم اين شهر زد.

- 30/12/1367؛ هلال احمر جمهوري اسلامي تعداد شهداي بمباران شيميايي رژيم عراق در شهرهاي آزاد شده در عمليات «والفجر – 10» را بيش از 5 هزار نفر اعلام كرد. رژيم عراق در اين حملات از گازهاي سيانور، خردل و اعصاب استفاده كرد.

- 10/1/1367؛ هواپيماهاي عراقي روستاي كلال در حومه پاوه را هدف بمباران شيميايي قرار دادند.

- 21/1/1367؛ هواپيماهاي عراقي يك روستا در منطقه مريوان و هم چنين شهر مريوان را بمباران و گلوله باران شيميايي كردند.

- 27/1/1367؛ رژيم عراق در حمله به مواضع نيروهاي اسلام در فاو مبادرت به استفاده وسيع ازسلاح شيميايي كرد.

- 28/2/1367؛ چند روستا از جمله مرزن آباد و بيتوش از توابع سردشت توسط هواپيماهاي عراق بمباران شد.

- 24/3/1367؛ يك منطقه مسكوني در يك روستاي بانه توسط هواپيماهاي عراق بمباران شيميايي شد.

- 4/4/1367؛ نيروهاي عراقي با استفاده گسترده از سلاح شيميايي به رزمندگان اسلام در جزاير مجنون حمله كردند.

- 3/5/1367؛ نيروهاي عراق با بهره گيري گسترده از سلاح هاي شيميايي به مناطق گيلان غرب و سرپل ذهاب پيشروي كرده و مناطقي را به اشغال خود در آوردند.

- 11/5/1367؛ هشت نقطه در منطقه غرب اشنويه هدف بمباران شيميايي عراق قرار گرفت كه در اثر اين جنايت، بيش از 2 هزار و 400 تن از مردم غيرنظامي منطقه مصدوم شدند.

- جمهوري اسلامي ايران در پي استفاده وسيع رژيم عراق از سلاح هاي شيميايي و سكوت مجامع جهاني تصميم گرفت براي افشا نمودن اين جنايت ضد بشري و روشن شدن اذهان مردم جهان، مجروحين را براي ادامه مداوا، به كشورهاي مختلف اعزام كند.

بر اساس آمار موجود، در سال 62 حدود 58 نفر، در سال 63 تعداد 3 نفر، در سال 65 تعداد 6 نفر، در سال 66 تعداد 24 نفر و در سال 1367 تعداد 53 نفر از مجروحين شيميايي كه شدت جراحت آنان بيشتر بود، به كشورهاي انگليس، فرانسه، آلمان، اتريش، هلند، سوئد، سوييس، بلژيك، ژاپن، اسپانيا و امريكا اعزام و تحت مراقبت هاي ويژه قرار گرفتند.

شدت جراحت بعضي از اين قربانيان حملات شيميايي دشمن به حدي بود كه معالجات در مورد آنان مؤثر واقع نشد و به شهادت رسيدند.

به طور كلي آمار موجود از كاربرد سلاح هاي شيميايي توسط رژيم عراق عليه نيروهاي ايران حكايت از اين دارد كه از 22 سپتامبر 1980 تا 30 مارس 1984 رژيم عراق 83 بار سلاح شيميايي به كاربرد كه بر اثر آن 116 تن شهيد و 4450 تن مجروح شدند.

از 30 مارس 1984 تا 25 آوريل 1985 عراق 29 بار از گازهاي شيميايي عليه نيروهاي ايران استفاده كرد كه بر اثر آن 42 شهيد و 2966 تن مجروح شدند.

از 25 آوريل 1985 تا 21 مارس 1986 اين رژيم مجموعاً 69 بار سلاح شيميايي به كاربرد كه در نتيجه 104 تن شهيد و 15000 تن مجروح شدند.

همچنين از 21 مارس 86 تا 8 آوريل 87 دفعات استفاده عراق از سلاح شيميايي و تعداد شهدا مشخص نيست، ولي تعداد مجروحين 3893 نفر برآورد شده است.

و در مجموع از 22 سپتامبر 1980 تا 8 آوريل 87 عراق حداقل 196 بار از سلاح شيميايي استفاده كرد كه 262 شهيد و 27309 مجروح به جاي گذاشته است.

در اين بخش از گزارش به بررسي بازتاب و انعكاس كاربرد سلاح شيميايي توسط عراق، از ديدگاه مجامع پزشكي، رسانه هاي گروهي، مجامع بين المللي و شخصيت هاي سياسي جهان مي پردازيم:

- 20/12/1362؛ پروفسور هندريكس، رييس مؤسسه سم شناسي گهنت بلژيك، گفت كه نتيجه تحقيقات نشان مي دهد كه مجروحين ايراني بستري در اتريش بر اثر ماده شيميايي گاز ازت معروف به «صليب زرد» و ماده اي به نام ميتوتوكسين يا «باران زرد» مسموم شده اند.

- 25/12/1362؛ عصمت كتاني، معاون وزير خارجه عراق، در واشنگتن تلويحاً به استفاده عراق از بمب هاي شيميايي عليه نيروهاي ايران اعتراف كرد.

- 29/10/1363؛ دبيركل سازمان ملل در جلسه شوراي امنيت گفت كه نتوانسته است از عراق در مورد عدم استفاده از سلاح هاي شيميايي در جنگ با ايران تعهد بگيرد.

- 15/12/1362؛ حدود 65 تن از نمايندگان سازمان هاي خبري داخلي و خارجي از يك صد تن از مجروحين بمباران شيميايي عراق در عمليات «خيبر» كه در تهران بستري هستند، بازديد كردند.

- 12/1/1364؛ دبيركل سازمان ملل با انتشار بيانيه اي، استفاده عراق از سلاح هاي شيميايي را تأييد و قوياً آن را محكوم كرد.

- 14/10/1365؛ وزير امور خارجه ايران در پيامي به دبير كل سازمان ملل با اشاره به كاربرد سلاح شيميايي توسط عراق، اعلام كرد كه ايران در صورت عدم اتخاذ تصميم فوري باز دارنده عليه اعمال عراق، خود را ملزم مي داند در جهت دفاع مشروع، به هر وسيله بازدارنده متوسل شود.

- 16/11/1365؛ روزنامه «ديلي تلگراف» به نقل از خبرنگار اعزامي خود به تهران نوشت كه يك خلبان اسير عراق اعتراف كرد قبل از اين كه هواپيمايش سقوط كند، مواضع ايراني ها را مورد حمله شيميايي قرار داده بود.

- 10/11/1365؛ نماينده ايران در سازمان ملل در نامه اي به دبيركل ضمن اعلام اين كه عراق در روزهاي 26، 28، 30 دي ماه 65 از سلاح شيميايي استفاده كرده است، خواستار اعزام هيأتي به ايران براي بررسي اين مسئله شد.

- 18/11/1365؛ با شهادت يك تن ديگر از مجروحين شيميايي در آلمان، جمع مجروحين شيميايي كه در بيمارستان هاي آلمان به شهادت رسيدند، به 11 نفر رسيد.

- 25/12/1365؛ ستوان كاظم دوغير، افسر متخصص سلاح هاي شيميايي عراق، كه در منطقه «كربلا – 5» به اسارت درآمد، گفت كه عراق علاوه بر هواپيما، از توپ هاي 55 و 175 ميليمتري براي شليك گلوله هاي شيميايي استفاده مي كند.

- 29/1/1366؛ دكتر ولايتي در پيامي به مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل، خواستار اعزام هيأتي جهت رسيدگي به جنايات عراق در به كارگيري سلاح هاي شيميايي شد.

- 17/4/1366؛ كميسيون بين المللي حقوق بشر در پاريس رژيم عراق را به دليل استفاده از سلاح هاي شيميايي محكوم كرد.

- 9/4/1366؛ سازمان بهداشت جهاني حملات شيميايي عراق به مناطق مسكوني شهر «سردشت» را تقبيح كرد.

- 8/4/1366؛ در پي به كارگيري مجدد سلاح هاي شيميايي توسط عراق و بمباران شيميايي شهر سردشت وزارت امور خارجه ايران طي يادداشتي به دبيركل سازمان ملل از امضا كنندگان پروتكل 1925 ژنو خواست تا براي جلوگيري از اين اعمال، تلاش كنند.

- 23/4/1366؛ ديويد ملور، معاون وزير خارجه انگليس، گفت كه كاربرد سلاح هاي شيميايي توسط عراق در جنگ، فوريت دست يافتن به توافقي در زمينه منع كامل استفاده از اين گونه سلاح ها را طلب مي كند.

- 2/5/66؛ هانس ديتريش گنشر، وزير خارجه آلمان، گفت كه عراق آغاز كننده جنگ و به كار گيرنده بمب هاي شيميايي در جنگ با ايران بوده است.

- 12/5/1366؛ سازمان ملل بنا به درخواست ايران يك سري اسناد شامل 30 صفحه عكس مربوط به زنان و كودكان مجروح شيميايي سردشت را منتشر كرد.

- 20/7/1366؛ 2 تن از نمايندگان صليب سرخ جهاني و 31 خبرنگار خارجي از آثار بمباران شيميايي عراق در سومار و اجساد شهدا بازديد كردند.

- 10/9/1366؛ دادستان آلمان عليه 12 شركت آلماني متهم به ارسال تأسيسات شيميايي به عراق، اعلام جرم كرد.

-6/12/1366؛ سازمان ملل عراق را متهم كرد كه عليه ايران از سلاح هاي شيميايي استفاده كرده و دست كم به يك هزار تن از اين طريق جان سپرده اند.

- 10/1/1367؛ راديو استراليا ضمن تأكيد بر استفاده عراق از سلاح شيميايي عليه مردمحلبچه گفت كه نخستين بار نيست كه عراق هنگامي كه در تنگنا قرار مي گيرد، از سلاح شيميايي استفاده مي كند.

- 10/1/1367، روزنامه ايتاليايي «آل ژورنو» حمله عراق به حلبچه را اولين مورد قتل عام اهالي غيرنظامي يك شهر توسط سلاح شيميايي دانست.

- 10/1/1367؛ وزراي خارجه نيوزلند و استراليا و دبير كل سازمان ملل و نخست وزير انگليس و وزير خارجه كانادا بمباران شيميايي شهر حلبچه را محكوم كردند.

- 10/1/1367؛ دكتر موريس و دكتر ژرژ از سازمان «پزشكان بدون مرز» بلژيك پس از بازديد از شهر حلبچه و معاينه مجروحان شيميايي، در بروكسل به كارگيري گاز خردل و احتمالاً سيانوژن توسط عراق را تأييد كردند.

- 11/1/1367؛ حدود 48 نماينده پارلمان انگليس، گروهي از نمايندگان مجلس ژاپن، گروه حقوق بشر پارلمان انگليس، صليب سرخ جهاني و نخست وزير لهستان خواستار محكوميت صدام به خاطر بمباران شيميايي حلبچه شدند.

- 15/1/1367؛ وحيد منجي اوغلو، قائم مقام كميسارياي عالي سازمان ملل در امور پناهندگان، پس از بازديد از مهاجرين كرد عراق در دو استان كشورمان گفت كه خود شاهد بمباران شيميايي محل اقامت مهاجرين كرد بوده كه در تاريخ پناهندگي كميسارياي عالي بي نظير بوده است.

- 25/1/1367؛ ژاك دو ميليانو مدير گروه پزشكي هلند پس از بازديد از حلبچه و معاينه مجروحين گفت كه عراق در حلبچه از گازهاي شيميايي اعصاب استفاده كرده است.

-11 /3/1367؛ دكتر ولايتي در اجلاس ويژه خلع سلاح سازمان ملل گفت كه موضع اخير شوراي امنيت در قبال بمباران هاي شيميايي عراق در سردشت و حلبچه موجب خواهد شد كه جنگ افزارهاي شيميايي به عنوان سلاح هايي براي انهدام سريع بشر به زودي به كليه نقاط جهان سرايت كند.

- 3/4/1367؛ اعضاي مجلس سناي امريكا با صدور قطعنامه اي ضمن محكوم كردن عراق به خاطر استفاده از سلاح هاي شيميايي در جنگ با ايران، از ريگان خواستند با ادامه فشارهاي سياسي، مانع استفاده بيشتر عراق از اين سلاح شود.

- 10/4/1367؛ طارق عزيز، وزير خارجه عراق، در آلمان اعلام كرد كه عراق در جنگ عليه ايران از سلاح شيميايي استفاده كرده است.

- 11/4/1367؛محمد مشاط، سفير عراق در انگليس، در مصاحبه با راديو لندن گفت كه از زماني كه ايران حملات خود را به خاك عراق آغاز كرد، عراق از سلاح هاي شيميايي استفاده كرده است.

- 10/5/1367؛ كارشناسان اعزامي سازمان ملل كه از عراق و ايران ديدن كردند، به اين نتيجه رسيدند كه نيروهاي عراقي در جنگ با ايران مكرراً از سلاح شيميايي استفاده كرده اند.

- 25/6/65؛ يك شركت هلندي توليد كننده فرآورده هاي شيميايي به خاطر صدور غيرقانوني محصولات خود به عراق، در دادگاه شهر ارهم به پرداخت 100 هزار فلورن محكوم شد.

منبع: فصل نامه سياست خارجي بهار 1367